Hà Huy Giáp

Hà Huy Giáp  ( 14-4-1908   3-12-1995).
Ông sinh tại xã Sơn Thịnh, huyện Hương Sơn, tĩnh Hà Tĩnh trong một gia đình nhà nhonghèo. Từ nhò ông là một học sinh học giỏi,sau khi tốt nghiệp thành chung tạiVinh  vào 1925 , ông được cấp học bổng vào học  đến bằng tú tài TrừơngBưởi Hà Nội. Ông là một trong những  học sinh Trường Bưởi  luôn đụơc vinh danh vì học giỏi cùng  Ngô Gia Tự, Nguyễn  Văn Cừ, Phạm Văn Đồng ...
Năm 1926 ôngtham gia bãi khoá , để tang cụ Phan Chu Trinh.  Năm 1927, gia nhập Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội ,vào Nam bộ tham gia hoạt động cách mạng. Năm 1929 ông tham gia An Nam cộng sản đảng.
Năm 1930 khi Đảngcộng sản Việt Namthành lập ông dược giao nhiệm vụ Bí thu đặ khu ủy Hậu Giang, thamgia  Xứ ủy Namkỳ.  Trong thời kỳ này Ban chấp hành trung ương Đảng đóng tại Sài Gòn,Tổng bí thư Trần Phú  luôn sát sao với tổ chức Đảng các địa phương ,với Xứ ủy ,với cá nhân ông  Hà Huy Giáp.


Ông Hà Huy giáp luôn tích cực hoàn thành hai nhiệm vụ tuyêntruyền cách mạng trong nhân dân,công nhân, xây dựng ,củng cố hệ thống  Tổ chức  củaĐảng. Năm 1931 ông bị bắt,giam tai Sài gòn, năm 1933 bị đua ra xử tại phiên Toàđại hình trong vụ án “Đảng cộng sản Đông Dương”. Ông bị kết án khổ  sai chungthân ,bị đầy ra Côn Đảo cùng các đảng viên Đảng cộng sản lớp đầu tiên  cùng bịkết án tại cùng phiên toà  như Tôn Đức Thắng, Phạm Hùng, Lê Văn Lương, Ngô GiaTự...  Tại Côn Đảo ông tích cực tham gia vận động biến Nhà tù đế quốc thành Nhàtrường cách mạng. Ông là một trong những giáo viên dậy tiếng Pháp,văn học Pháp,vănhọc Việt Nam,lý luận chủ nghĩa Mác xuất sắc, đựơc anh em tù chínhtrị tin tưởng. Ông còn là người   đứng ra dưng các vở kịch lấy nội dung từ vănhọc Pháp  như  “Gã hà tiện”  với mục đích giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống bịtù đày của tù chính trị. Năm 1936 ông được về đất liền, song bị đưa quản thúc tạitrại Trà Khê. Tháng 3-1945 ông vượt ngục vào Sài Gòn , bắt liên lạc với   Xứ ủy.  Sau Nam kỳ khởi nghĩa  phong trào cách mạng bị đàn áp trên quy mô  rộng lớn.Liênlạc với Trung Ương tại Miền Bắcgián đoạn,  Tại Xứ ủy ông cử LýChính Thăng vốn tứng  là học  sinh   Trường tư thục Thănng Long  Hà Nội ra Bắc,tìm bắt liên lạc với Trung Ương Đãng. Khi trở về Nam Bộ Lý Chíng Thắng mangtheo tchỉ thị của Trung Ương ”Nhật,Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” . Theotinh thần chỉ thị trên , ông  Hà Huy Giáp đã cùng Xứ Ủy tiến hành chuẩn bị choTổng khởi nghĩa giành chính quyền tại Nam Bộ. Tháng 7-1945 ông cùng ông Ung VănKhiêm   đại diện cho Nam Bộ ra Bắc, đến Tân Trào tham dự Đại Hội Quốc Dân.Tại Tân Trào ông được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh. Tháng 8-1945 ôngtham gia lãnh đạo khởi nghĩa  giành chính quyền tại Biên Hoà.  Trong kháng chiếnchống Pháp đồng chí Lê Duẩn làm Bí thư  Xứ ủy  Nam Bộ , ông tham giaXứ Ủy phụ trách công tác tuyên huấn  . Ông là một trong nhửng cán bộ lãnh đạoxuất sắc của Xứ Ủy trong kháng chiến chống Pháp,  Tai đại hội Đảng II  (1951),III(1960)ông được  tín nhiệm  bầu vào Ban Chấp hành trung ương.
Năm 1956 ông là Thứ trưởng Bộ Giáo dục,1960-1976 Bí thư ĐảngĐoàn ,Thứ trưởng Bộ văn Hoá ,Bí thư Đảng Đàn Liên hiệt văn học,nghệ thuật ViệtNam, Phó trường Ban nghiên cứu lịch sự Đảng ,  Từ 1976 ông tham gia chỉ đạo xâydựng Bào Tàng Hồ Chí Minh,là Giám đốc Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh đến khi Nghỉ hưuvào 1987.  Ông có cac tác phẩm có già trị lý luận về Tư tưởng Hồ Chí minh.
Để ghi nhận đóng góp của  ông Hà Huy Giáp cho cách mạng ViệtNam,tại thành phố Cần Thơ có một Trường trung học mang tên Hà Huy Giáp, tại thànhphố Hồ Chí Minh có một con đường tại Quân 12 mang tê Hà Huy Giáp .
 Năm 1984,.  Ông Hà Huy Giáp được Nhà Nườc tặng thưởng HuânChương Hồ Chí Minh. 
Ông Hà Huy Giáp về nghỉ hưu tại thành phố Hồ Chí Minh,nơi ôngcó nhiều gắn bó từ thời dựng Đảng .
Ông mất 3-12-1995 ,thọ 87 tuổi.   Con trai ông Hà Huy Giáp làHà Chí Quang sống tại tp Hồ Chí Minh  đt 0903780206