Cựu tù Trần Huy Liệu

Trần Huy Liệu đứg bên trái Cụ Hồ.

          Trần Huy Liệu (1901-1969) sinh ra trong một gia đình nhà Nho yêu nước tại làng Vâm Cát, huyện Vụ Bản , tỉnh Nam Định. Năm 17 tuổi ông đã làm thơ yêu nước,viết báo.Tháng 3-1926 vào Sài Gòn, tham gia thành lập Đảng Thanh niên tại Nam bộ. Năm.1928 ông tham gia Việt Nam quốc dân Đảng, làm chủ bút tờ Đông Pháp thời báo,Cương học thư xã.

                Tháng 8-1928 bị bắt, kết án đầy ra Côn Đảo. Tại Côn đảo với khát khao nâng cao trí thức  chuẩn bị cho chặng đướng đấu tranh cách mạng sau khi được tự do, ông giành thơi gian trong tù để  tự học tiếng Pháp, học lich sử.triết học,văn học Pháp,Trung hoa...Ông tham gia các lớp học lý luân của tù chinh trị công sản.Tiếp xúc với  các tù chính trị công sản  Phạm Văn Đồng, Hà Huy Giáp ,Phạm Hùng,Tôn Đức Thắng, Trần Tử Bình.. thông qua cac bạn tù ông giác ngộ cương lĩnh đấu tranh cua Đảng cộng sản. Năm 1935 ông bị trục xuất ra Bắc,chiu quản thúc.Tại Hà Nôi ông bắt liên lạc với tổ chức Đảng, tham gia làm báo.

Năm 1936 ông được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương, được giao nhiêm vụ chủ bút tờ Tin Sáng , tờ báo công khai của Đảng  trong thời ký 1935-1939,trong thời kỳ này ông cộng tác chặt chẽ với các ông Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt,Lương Khánh Thiện.. Năm 1939-1945 ông bị băt,giam tại Nhà tù Hỏa Lò Hà Nôi, nhà tù Sơn La, nhà tù Nghĩa Lộ. Tháng 3-1945 ông vượt ngục ,về Há Nôi tham gia làm báo Cứu Quốc của Mặt trận Việt Minh.Tại Quốc dân đại hội ,họp tại Tân Trào Tuyên Quang 8-1945 ông được bầu làm Phó củ tịch Ủy ban dân tộc giải phóng dân tộc, kiêm Bộ trưởng Bộ thông tin tuyên truyền trong Chính phủ lâm thời.  Sau cách mạng tháng 8-1945, Ông dẫn đầu Đoàn đại biểu chinh phủ lâm thời vào Huế nhân lễ thoái vị của vua Bảo đại. Trong kháng chiến chống Pháp ông giữ nhiều trọng trách trong Chính phủ, Mặt trận.

                  Hòa bình lập lại ông chuyển sang công tác nghiên cứu khoa học lich sử,văn hóa,giáo dục.Ông là Phó chủ nhiệm Ủy ban khoa học,kỹ thuật nhà nước,Phó chủ nhiệm Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam, kiên viện trưởng Viện sử học . năm 1963 ông được Viện hàn lâm khoa học Cộng Hòa dân củ Đức công nhận là Viện sỹ .Ông là tác giả của nhiều công trình khoa học có giá trị. Năm1996  các công trình  nghiên cứu  khoa học lịch sử của ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh.

                 Ông là chù tịch Hôi Việt-Trung hữu nghị,có nhiều đóng góp cho việc phát triển quan hệ hữu nghị giửa nhân dân hai nước Việt Nam,Trung Quốc. Tháng 5-1965 Bác Hồ sang Trung Quốc công tác,cùng lúc đó ông dẫn đầu Đòan đai biểu Hội Việt-Trung hữu nghị sang thăm Trung Quốc.Bác Hồ cùng đại sứ Trần Tử Bình đã đến thăm Đoàn. Bác căn dặn ông phải làm tốt công tác phát triển quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

            Ông  Trần Huy Liệu là nhà  cách mạng,chính trị ,nhà văn, nhà thơ, nhà giáo dục lớn của Việt Nam.