Lê Thanh Nghị

Lê Thanh Nghị (1911 - 1989) là một chính khách và từng giữ chức Phó Thủ tướng của Việt Nam từ năm 1960 đến 1980, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội đồng Nhà nước (1982-1986).

Quá trình hoạt động tiền khởi nghĩa

Ông tên thật là Nguyễn Khắc Xứng, hay Nguyễn Văn Xứng, quê ở làng Thượng Cốc, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương( Nay thuộc xã Gia Khách, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương)
Ông bà Nguyễn Năng Việt và Nguyễn Thị Mùi có 8 người con, trong đó 4 người con trai là Nguyễn Khoái (Lê Thành Lập), Nguyễn Khắc Xứng (Lê Thanh Nghị), Nguyễn Năng Hách, Nguyễn Thiệu ước (Lê Thành Ân) đều sớm giác ngộ cách mạng, qua đấu tranh gian khổ đều trở thành những cán bộ cao cấp của Đảng và Nhà nước.


Năm 16 tuổi, Nguyễn Khắc Xứng ra Hải Phòng làm thợ điện ở Nhà máy Điện Cửa Cấm. Sau khi bị thất nghiệp, ông ra vùng mỏ làm ở Nhà máy Điện Cọc 5, rồi trở về Vàng Danh làm phu mỏ. Tại đây, năm 1928, ông bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng, năm 1929 gia nhập Hội Việt Nam Thanh niên Cách mạng. Năm 1930, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Tháng 5-1930, ông bị địch bắt giam tại nhà tù Hải Phòng, bị tuyên án tù chung thân và bị đày ra Côn Đảo. Trong nhà tù ông vẫn tiếp tục rèn luyện ý chí, phẩm chất của người cộng sản, học tập chủ nghĩa cộng sản, văn hoá và ngoại ngữ, chờ thời cơ trở về hoạt động.
Năm 1936, ông được ân xá nhưng vẫn bị quản thúc tại quê hương. Ông xin làm ở Nhà máy Nước Ninh Giang để có điều kiện tiếp tục hoạt động cách mạng. Không bao lâu sau, ông bắt được liên lạc với tổ chức đảng, hoạt động bí mật ở Hải Dương và Hải Phòng, xây dựng nhiều cơ sở đảng, tham gia Thành uỷ Hà Nội. Cuối năm 1937, ông được cử về hoạt động ở Hải Dương. Giữa năm 1939, ông công tác ở Xứ uỷ Bắc Kỳ, tham gia Ban cán sự Liên tỉnh B.
Đầu năm 1940, ông bị bắt lần thứ hai, bị kết án 5 năm tù, đày tại nhà tù Sơn La. Đầu năm 1945, ông ra tù, được chỉ định vào Thường vụ Xứ uỷ Bắc Kỳ.