Tạ Uyên

Tạ Uyên     (5-8-1898   -10-12-1940)        còn có tên là Thanh, Đồng, Châu Xương.
Ông là người thôn Côi Trì,  xã Yên Mỹ, huyện  YênMô , tỉnh Ninh Bình , Ông sinh ratrong một gia đinh khá giả, được đi học , đã có bằng khoá sinh. Năm 1927gia nhập Việt Nam thanhniên cách mạng đổng chí hôi.Tháng 6-1929 gia nhật Đông Dương cộng sản Đảng, Ngày 19-11-1929 ông bị bắt tại Ninh Bình ,bị  đưa ra Toà án  xử  vụ án cộng sản đầu tiên tại Ninh Bìnhcùng với Lương Văn Tuy, Nguyễn Văn Hoan,bị kết án 20 năm khổ sai.Ngày 28-4-1940bị đày ra Côn Đảo vào ngày  28-4-1930.
Tại Côn đảo ông rất chịu khó học tập nhăm nângcao trình độ lý luận cách mạng,hiểu biết về tri thức ,văn hoá...



Ngày 30-4-1935: Tổ chức Đảng ủy tù chính trị bố trí cho ông cùng Tống Văn Trân, Nguyễn Hữu Tiến , Vũ Công Phụng cùng một số tù thường phạm  vượt ngục...  Cuộc vượt  biển  thành công , cả Đoàn  về Miền Tây Nam Bộ. Đảng phâncông ông về hoạt động tại Trà Vinh. Ôngrất gắn bó với cơ sở cách mạng,do thân hình ông cao lớn ,da ngăm đen ,nên bàcon Miền Tây gọi ông là Châu Xương một nhân vật  trung thành  theo pho tá QuanVăn Trường trong Tam Quốc diễn nghĩa.  Từ 1936-1939ông lần lượt là Tỉng ủy viên Càn Thơ, Ủy viên Liên tỉnhnủy Cần Thơ –VĩnhLong, Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang, Ủy viên thường vụ Xứ ủy,Bí thư xứ ủy Nam Bộkiêm bí thư thành ủy Sài Gòn. Ông từngtrực tiếp làm công tác binh vận,kết quả rất tốt.Năm 1940 hơn 6000   binh lính  ViệtNam tại Nam Bộ  tập hợp ,tuyệt thực phản đối  Chính quyền thực dân Pháp  khi bịđưa đến biên giớí Lào-Thái làm bia đỡ đạn. Cuộc đấu tranh này làm cho Thực dânPháp rất lúng túng, và bất an, lo lắng  về lực lượng binh lính Việt Nam,

 Tháng 10-1940 ông bị bắt trước khi nổ ra cuộc khởinghĩa Nam Kỳ. Quan thù dùng nhiều cưc hình tra tấn nhằm khai thác bí mật củaĐảng, kế hoạch cuộc  khởi nghĩa song không khuất phục được ông.

Ông hy sinh  ngay 10-12-1940tại Sở mật thám trên đường Catina Sài Gòn  .

Để ghi nhớ tên người Bí thư thành ủy kiêncường đã anh dũng hy sinh trong cuộc đấu tranh cách mạng ,tại Quận 5 tp Hồ ChíMinh có một con đường mang tên Tạ Uyên.

Tư liệu lấy từ Lịch sử tỉnh đảnh bộ Ninh Bình một phần do Cụ Nguyễn Thọ Chân  cung cấp,